vrijdag 25 juli 2014

Echnaton: de man die op een vrouw leek




Deze farao ging waar geen andere farao ging. Deze man heeft geprobeerd de oude Egyptische samenleving monotheïstish te maken, met als enige god Aton, de zonneschijf. Hij probeerde het, maar hij heeft hard gefaald. Was hij nou zo revolutionair, of was er iets anders aan de hand? 

Hij werd geboren als Amenhotep IV (betekent: Amon is tevreden), zoon van Amenhotep III en Tiy, en regeerde van 1350 tot 1334 v.Chr. (Nou moet ik hier bij zeggen dat letterlijk elke bron iets andere jaartallen gebruikt.) Hij heeft in zijn leven zes dochters gehad en een zoon, die toetanchaton heette, maar beter bekend staat als toetanchamon. Ook heeft hij in totaal vijf vrouwen gehad, waaronder drie van zijn dochters (dat was heel normaal in die tijd, maar het blijft een raar idee). Zijn eerste vrouw was Nefertete. 

Toen Amenhotep IV farao werd, was de cult van Amon ontzettend machtig geworden in Thebe. Amon was de oppergod van alle andere goden en werd aanbeden door het volk, je zou hem denk ik wel kunnen vergelijken met Zeus of Jupiter. Dit speelde al toen zijn vader regeerde, maar die deed er niet zoveel aan. Amenhotep IV voelde zich bedreigd en bedacht een manier om van de cult af te komen. Hij verklaarde Aton, de zonnegod afgebeeld als zonneschijf, als de enige god en wilde alle andere goden bij het grof vuil zetten. 

Aton werd afgebeeld als een zonneschijf met stralen die eindigen in een Ankh, het teken voor leven in het oude Egypte.

Hij verbood de cult van Amon en sloot alle tempels die ermee te maken hadden. Hij veranderde zijn naam in Echnaton (liefdadigheid van Aton) en verlengde naam van zijn vrouw naar Neferneferoeaton (gunstig is de schoonheid van Aton. En nee, ik heb niet willekeurig met mijn hoofd op het toetsenbord geslagen, zo heette ze echt). Dat was voor hem nog niet genoeg, want hij stichtte een nieuwe hoofdstad in midden-Egypte, die hij Achetaton (horizon van Aton) noemde. Het mooie van die plaats, die tegenwoordig El Amarna wordt genoemd, was, dat er nog nooit iets op was gebouwd en dus ook niet geassocieerd werd met een god, zodat hij daar zijn nieuwe religie vorm kon geven. Er zat nog wel een addertje onder het gras voor het volk. De enige die kon communiceren met Aton was Echnaton en de enige manier om het hiernamaals te bereiken was door Echnaton te vereren. 

Helaas kreeg het volk nog meer te verduren. Omdat Echnaton te druk was met Aton, liet hij twee ministers zijn land besturen, Horemheb en Ay. Zij waren gevreesd en regeerden met harde hand. Ondanks alles was er maar een klein deel van de bevolking, vooral de mensen vlak onder de koning (stelletje slijmballen), die meegingen in de nieuwe religie. De rest bleef de normale goden vereren en had daarbij weinig last van het feit dat de tempels gesloten waren, omdat die alleen bij feestdagen werden gebruikt. 

Wat belangrijk is voor deze tijd, is het uiterlijk van Echnaton. Het kan zijn dat hij leed aan het syndroom van Fröhlich. Het komt erop neer dat Echnaton een langwerpig schedel had en meer vet had op specifieke plaatsen, waardoor hij vrouwelijker leek (hij had extra vet op zijn kont, heupen, borst). Leuk om te weten: toen de onderzoekers in de 19e eeuw zijn tombe openden, zagen ze een beeld van zijn vrouw en hem en dachten ze dat het een graf was van twee vrouwen.

Wat een knapperd was die Echnaton
De knapperd rechts is Echnaton

Door zijn aandoening veranderde de kunst ook in zijn tijd (maar werd daarna weer zoals het was). Alle beelden van de mensen aan zijn hof werden gemaakt naar zijn evenbeeld. Iedereen kreeg opeens een langwerpig schedel en was een beetje dikkig. Deze tijd wordt de Amarna genoemd, naar de plaats waar Achetaton ligt. 

Na zijn dood werd eigenlijk alles weer teruggedraaid naar hoe het was. De koninklijke familie verplaatste weer naar de oude hoofdstad, Thebe. De volk noemde hem een ketter en het was moeilijk voor de farao's die daarna kwamen om het vertrouwen van het volk terug te winnen. Er kwam een farao die heel kort regeerde en toen was het tijd voor Toetanchaton, die toen zijn naam had veranderd in Toetanchamon, om te laten zien dat hij het niet eens was met zijn vader.

Dit was het dan. Het treurige verhaal van Echnaton die hard probeerde meer macht naar zich toe trekken en daarin faalde. Arme Echnaton. Vond jij deze post interessant of gewoon leuk, deel hem met je vrienden en laat een reactie achter!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten